In groep 8 krijgen sommige kinderen naast de eindtoets ook de NIO-toets. Voor veel ouders is dit een minder bekende toets dan de Cito- of IEP-toets, maar hij kan wel veel invloed hebben op het uiteindelijke schooladvies. De NIO-toets is geen kennistoets, maar een intelligentietest voor het basisonderwijs die inzicht geeft in het leerpotentieel van een kind. In dit artikel leggen we uit wat de toets inhoudt, hoe scholen hem gebruiken, en hoe kinderen voor de NIO-toets kunnen oefenen.
Wat is de NIO-toets?
De NIO-toets staat voor Nederlandse Intelligentietest voor Onderwijsniveau. Waar de Cito- of IEP-toets vooral kijken naar wat een kind geleerd heeft op school, meet de NIO de aanleg en leerbaarheid van een kind. Daarmee kijkt de toets dus niet alleen naar kennis, maar ook naar hoe gemakkelijk een kind nieuwe dingen kan leren en patronen kan herkennen.
Omdat de NIO zich richt op het algemene vermogen, noemen veel scholen het ook wel een soort intelligentieonderzoek basisschool.
Waarom nemen scholen de NIO af?
De belangrijkste reden dat scholen de NIO in groep 8 afnemen, is om een objectief beeld te krijgen van het niveau van een leerling. Soms liggen de Cito-scores en de prestaties in de klas wat uit elkaar. De NIO kan dan helpen bij het vaststellen van het best passende schooladvies voor het voortgezet onderwijs. Het geeft leerkrachten en ouders extra zekerheid, vooral wanneer er twijfel is tussen bijvoorbeeld vmbo-tl of havo, of havo en vwo.
Daarnaast kan de NIO helpen bij kinderen die minder goed presteren door spanning of motivatieproblemen, maar in aanleg misschien meer kunnen dan de reguliere toetsen laten zien.
Verschil tussen de Cito-toets en de NIO-toets
Een veelgestelde vraag is: wat is het verschil tussen de Cito en de NIO? Het grootste verschil zit in wat er gemeten wordt.
- Cito- of IEP-toets: meet kennis en vaardigheden in rekenen, taal en begrijpend lezen.
- NIO-toets: meet intelligentie en leervermogen, dus aanleg in plaats van opgedane kennis.
Dat betekent dat de NIO een kind soms een ander perspectief geeft dan de Cito. Een leerling die minder goede Cito-scores haalt, maar bij de NIO hoog scoort, kan laten zien dat hij of zij wél de capaciteiten heeft voor een hoger schoolniveau. Andersom kan het ook: soms blijkt uit de NIO dat een lager advies beter aansluit bij de capaciteiten van een kind.
Hoe verloopt de afname van de NIO?
De toets wordt meestal in groep 8 afgenomen, vaak in het najaar of begin van het schooljaar. De onderdelen zijn allemaal meerkeuzevragen en worden klassikaal afgenomen. In totaal duurt de toets ongeveer 2 tot 2,5 uur. De tijdsdruk maakt de NIO soms spannend voor kinderen: ze krijgen maar kort de tijd per onderdeel en moeten snel schakelen.
Voor ouders is het goed om te weten dat de toets niet ‘te leren’ is zoals een normale rekentoets. Toch is het wél mogelijk om kinderen te laten wennen aan de manier van vragen en het tempo.
Rust en regelmaat
Een uitgerust kind presteert altijd beter. Voldoende slaap, een goed ontbijt en een rustige ochtend op de dag van de toets zijn belangrijker dan urenlang oefenen.
Leg uit wat de toets is
Kinderen vinden het vaak spannend als ze niet weten wat ze kunnen verwachten. Vertel dat de NIO geen cijfer oplevert, maar een hulpmiddel is om te kijken naar het beste schoolniveau.
Gebruik voorbeeldtoetsen
Er zijn oefenboeken en digitale oefeningen beschikbaar waarmee kinderen alvast kennis kunnen maken met de vraagvorm. Zoek bijvoorbeeld op NIO oefenen groep 8 of voorbeeldvragen NIO-toets.
Train logisch redeneren spelenderwijs
Spellen zoals sudoku’s, kruiswoordraadsels, woordzoekers, tangrams of denkspellen helpen bij het oefenen van logisch en creatief denken. Ook bordspellen zoals schaken en strategische spellen zijn waardevol.
Zorg voor een ontspannen sfeer
Benadruk dat het niet om presteren gaat, maar om een indruk van de aanleg. Zet er geen druk op, maar maak er eerder een uitdaging of spelletje van.
Kleine tip voor ouders
De NIO-toets kan een belangrijk hulpmiddel zijn bij het bepalen van het juiste schooladvies, maar het is niet het enige dat telt. Motivatie, inzet en interesses zijn minstens zo belangrijk. Wil je je kind op een laagdrempelige manier laten oefenen met logisch denken, taal en rekenen? Bekijk dan onze oefenboeken.
Veelgestelde vragen over de NIO-toets
De NIO-toets wordt afgenomen in groep 8, meestal aan het begin van het schooljaar.
Nee, scholen mogen zelf kiezen of ze de NIO inzetten. Vaak wordt de toets gebruikt bij twijfel of om een onafhankelijk beeld te krijgen.
De uitslag van de NIO wordt gebruikt als extra hulpmiddel bij het schooladvies. Samen met observaties van de leerkracht en eerdere resultaten vormt dit een totaalbeeld.
